Topuk dikeni, topuk kemiği (kalkaneus) altında oluşan kemiksi bir çıkıntıdır ve genellikle ayağın kas ve bağ dokularına tekrar eden stres sonucu kalsiyum birikimiyle ortaya çıkar. Çoğunlukla plantar fasiit ile ilişkilendirilen bu durum, ayağın topuktan parmaklara uzanan plantar fasiyasının iltihaplanmasıyla bağlantılıdır. Topuk dikeni belirtileri arasında sabahları ayağa kalkıldığında keskin bir topuk ağrısı, gün boyu devam eden donuk bir ağrı, topuk ön kısmında şişlik, ısı artışı, çıplak ayakla yürüme zorluğu ve topuk altında küçük bir kemiksi çıkıntının görünmesi bulunur.

Topuk dikeni, topuk kemiği altında oluşan kemiksi bir çıkıntı olup, farklı yaş gruplarında ve popülasyonlarda yaygın olarak görülen bir durumdur. Genel popülasyonda görülme sıklığı %8-10 arasında değişirken, 50 yaş ve üzeri bireylerde bu oran %35’e kadar çıkar. Kadınlarda erkeklere kıyasla daha sık rastlanan topuk dikeni, özellikle yaşlanma, obezite, düztabanlık veya yoğun fiziksel aktivite gibi faktörlere bağlı olarak gelişebilir. Çoğu kişi bu durumdan habersiz olabilir, çünkü topuk dikeni genellikle belirti vermez ve başka nedenlerle yapılan görüntüleme testlerinde tesadüfen tespit edilir. Ancak, ağrıya veya plantar fasiit gibi rahatsızlıklara yol açtığında dikkatli bir değerlendirme ve tedavi gerektirir.

Topuk dikeni çoğu zaman belirti vermez, ancak bazı durumlarda rahatsızlık yaparak çeşitli semptomlara yol açabilir. En yaygın belirtilerden biri, özellikle sabahları ilk adımlarda veya dinlenme sonrası hareket edildiğinde hissedilen bıçak gibi keskin bir ağrıdır. Gün boyunca devam eden donuk bir ağrı, topuk ön kısmında şişlik ve ısı artışı, topuk tabanında hassasiyet ve basınca duyarlılık diğer yaygın şikâyetlerdir. Bazı durumlarda topuk altında küçük, kemiksi bir çıkıntı görülebilir. Ancak, topuk dikeniyle ilişkili ağrı çoğunlukla kemik çıkıntıdan değil, plantar fasiyanın (topuk ile parmakları birleştiren bağ dokusu) iltihaplanmasından kaynaklanır. Sürekli topuk ağrısı yaşayan bireylerin doğru tanı ve tedavi için bir sağlık uzmanına danışmaları önerilir.

Topuk dikeni belirtileri şunlardır: Sabah ilk adımlarda topukta batıcı ağrı, uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkıldığında ağrı hissi, ayakta uzun süre kalınca ya da yürüyüş sonrası artan topuk ağrısı, topuk altında yanma, karıncalanma ya da iğne batması hissi, ayakkabı giyerken topukta rahatsızlık hissi,  topuk tabanında hassasiyet ya da sertlik, nadir durumlarda, topuk bölgesinde hafif şişlik veya kızarıklık. Topuk dikeni çoğunlukla topuk kemiği ve çevresindeki bağ dokulara tekrarlayan stresin uygulanması, özellikle sert zeminlerde koşma, zıplama gibi aktiviteler öne çıkar. Kronik plantar fasya iltihabı, vücudun bu bölgedeki kalsiyum birikimiyle tepki vermesine yol açarak topuk dikeni oluşumuna neden olabilir. Ayrıca düztabanlık, yüksek ayak kavisleri gibi ayak yapısındaki anormallikler, uygun destek sunmayan ayakkabılar, obezite ve yaşlanma da risk faktörleri arasındadır. Yaş ilerledikçe plantar fasyanın elastikiyet kaybı ve topuk yastığının incelmesi de bu duruma zemin hazırlayabilir. Topuk dikeni her zaman belirti göstermese de, iltihaplanma ve çevre dokulardaki tahrişle birlikte ağrıya neden olabilir. Kalıcı topuk ağrısı durumunda, doğru tanı ve tedavi için bir uzmana başvurulması önerilir.  

Topuk dikeni oluşumuna yol açan yaygın nedenler şu şekildedir: Sert zeminlerde koşma, zıplama gibi fiziksel aktiviteler yapmak. Kronik plantar fasya iltihabı yaşamak. Düztabanlık veya yüksek ayak kavisine sahip olmak. Destek sunmayan veya uygun olmayan ayakkabılar giymek. Aşırı kilolu veya obez olmak. Yaşlanmaya bağlı olarak plantar fasyanın elastikiyetini kaybetmesi. Topuk yastığının yaşla birlikte incelmesi. Ayakta uzun süre çalışmayı gerektiren işler yapmak. Vücudun kalsiyum birikimiyle tepki vermesidir.

Sağlıklı, mutlu ve ağrısız günler dileğimle…