Siyatik insan vücudundaki en kalın sinirin adıdır ve kalçanın arkasından bacaklara doğru uzanır. Bacağın duyu ve motor işlevini düzenleyen bu sinirlerdeki sıkışma ve baskıya ise siyatik ağrısı denir. Siyatik sinir, kalça arkasından bacağın arka yüzü boyunca seyrederek diz üstü seviyede iki ana kola ayrılır ve ayağa kadar ulaşır. Fakat bir hastalığı ifade etmek için toplumda yaygın olarak kullanılan “siyatik” kelimesi ile bu sinirin vücutta çeşitli yerlerde sıkışmasıyla ortaya çıkabilen ve özellikle bacakta ağrı, kuvvet kaybı, kasılma, uyuşma, karıncalanma gibi şikâyetlerle kendini gösteren bir rahatsızlık kastedilir. Siyatik ağrısında ortaya çıkan en karakteristik belirti kalçadan bir veya her iki bacağa uzanan ağrıdır. Bu ağrılara uyuşma ve karıncalanma da eşlik eder.
En sık neden siyatik sinirin omurilikten çıkan sinir köklerinin omurga seviyesinde çeşitli nedenlerle sıkışmasıdır. Bu nedenler arasında bel fıtığı, omurga kanal darlığı, omurgada kireçlenme, omurga şekil bozuklukları, omurga kırıkları, omurga tümörleri sayılabilir. Siyatik sinir omurga haricinde kalça arkasındaki “priformis” kası veya tendonu tarafından da sıkıştırılarak benzeri şikâyetlere sebep olabilir. Bunların dışında siyatik sinirin seyri boyunca bacakta herhangi bir seviyede herhangi bir sebeple sıkışması da bu belirtilere yol açabilmektedir. Siyatiğe neden olabilecek faktörler şöyledir: Fıtıklaşmış diskler, omurga stenozu, kireçlenme, yaralanmalar, hamilelik süreci, tümör, kist veya diğer büyümeler, yaş faktörü, obezite, diyabet, hareketsizlik ve sigara tüketimidir. Kalça arkasından bir veya her iki bacağa doğru yayılan ağrılar siyatiğin en yaygın gözlemlenen belirtisidir. Bu ağrı bıçak saplanır gibi bir his yaratarak kişinin dik duramamasına yol açabilir. Ağrıyla birlikte uyuşma ve karıncalanma da görülür. Bu ağrı yürümekle, öne eğilmekle artabilir. Siyatik sinirdeki sıkışmanın derecesine bağlı olarak sinirin uyardığı kaslarda kuvvet kaybına bağlı yürüme güçlükleri de görülebilir. Siyatik belirtileri şu şekildedir: Bacaklarda bıçak saplanır gibi keskin bir ağrı, yürüme sırasında veya öne doğru eğilirken şiddetlenen ağrı, ağrıyla birlikte uyuşma ve karıncalanma, kas zayıflığı, idrar veya dışkı kaçırmadır.
Siyatik tedavisi siyatik sinirin sıkıştığı seviyeye, sıkışmanın nedenine ve hastanın genel tıbbi durumuna göre değişkenlik gösterir. Omurgadaki sıkışmalarda (sıklıkla bel fıtığı veya kanal darlığı nedeniyle) sıkışma bölgesine yapılacak enjeksiyon tedavileri veya direkt olarak siniri sıkıştıran yapıları ortadan kaldırmak üzere yapılacak cerrahi tedaviler seçenekler arasındadır. Bu tedavilere ek olarak fizik tedavi, siyatik egzersizleri ve ilaç tedavilerinden de faydalanılır. Omurga dışındaki siyatik sinir sıkışmalarında da benzeri şekilde enjeksiyon tedavileri, cerrahi tedavi, fizik tedavi yöntemleri ve ilaç tedavilerine başvurulur. Özellikle ileri dereceli sıkışmalarda bacakta kuvvet kaybı da eşlik ediyorsa kalıcı siyatik sinir hasarı riskini olabildiğince azaltmak için acil cerrahi müdahale gerekebilir.
Siyatik ağrısı için istirahat etmek ağrıyı zamanla iyileştirir. Bununla birlikte ibuprofen gibi steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar, fizik tedavi uygulamaları, ağrıyan bölgeye soğuk kompres ve zorluk çıkarmayacak derecede hafif egzersizler siyatik ağrısına iyi gelir.
Sağlıklı, mutlu ve ağrısız günler dileğimle…