Önceki yazıda, Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan olmak üzere 6 Türk devletlerini çok kısa tanıttık. Bu yazıda Rus Federasyonuna bağlı, 10 Muhtar Türk Cumhuriyetlerini ve Türk Toplulukların tanıtacağız. Daha sonra da, Türk’e yakın toplulukları yazacağız.

MUHTAR TÜRK CUMHURİYETLERİ:

TATARİSTAN CUMHURİYETİ:     Başşehri Kazan, nüfusu 3.5 milyon, yüzölçümü 68 bin kilometre karedir. Yer altı kaynakları, yakıt, petrokimya, endüstrisi, petrol, doğalgaz ve kireçtaşıdır. Yıllık 32 milyon petrol üretmektedir.

BAŞKIRDİSTAN CUMHURİYETİ:  Başşehri Ufa, nüfusu 3.280, yüzölçümü 143.600 kilometre karedir. Yeraltı kaynakları, sanayi, potansiyeli gelişmiştir. Ziraat ve zengin doğal kaynaklarıyla Rusya’nın en gelişmiş bölgesidir. Petrol üretimi ve rafine ve petrokimya ürünleri, enerji üretimi, petrol, petrol üretimi ve gaz nakliyesi yapan en büyük işletmeleri olan gelişmiş yakıt ve enerji Komplekslerine sahiptir. Yılda 60 milyon ton petrol işlemektedir.

ÇUVAŞİSTAN CUMHURİYETİ:     Başşehri Çaboksarı, nüfusu 1.298.611, yüzölçümü 18.300 kilometre karedir. Sanayı dalı tarıma dayalıdır. Tarımda buğday, şeker pancarı, yulaf, arpa üretimi ve süt sığırcılığı ön sıradadır. Sanayi kolunda; dokuma, elektrik, alkol, kâğıt, kereste, kimya ilerdedir. Yaklaşık 300 sanayi kuruluşu bulunmaktadır.

YAKUTİSTAN:  Başşehri Yakut, nüfusu 900bin, yüzölçümü 3.100 kilometre karedir. Kürk avcılığı ve balıkçılık, elmas, altın, kalay cevheri, gaz, kömür, gümüş, bakır ve uranyum Yakutistan ’ın her bölgesinden elmas çıkartılmaktadır.

TUVA CUMHURİYETİ: Başşehri Kızıl, nüfusu 300 nin, yüzölçümü 170.500 kilometre karedir. Yeraltı kaynakları, altın, demir, asbest, kömür, kaplıcalar, çamur kaplıcalarıdır. Yem bitkileri üretme, inek, merinos koyun, keçi ve at yetiştirilmektedir.

ALTAY CUMHURİYETİ: Başşehri Gorno Altay, nüfusu 180.000 bin, yüzölçümü 92.600 kilometre karedir. Hafif sanayi, hayvancılık, gıda sanayi, hidroenerji potansiyeli 80 milyar kwt saat olarak hesaplanmaktadır.

HAKAS CUMHURİYETİ:                Başşehri Abakan, nüfusu 270 bin, yüzölçümü 62.000 kilometre karedir. Yeraltı kaynakları kömür, demir, altın, mermer ve sanayi bakımından zengindir. Kereste işletme sanayi gelişmiştir. Tarım ve küçükbaş hayvancılığa dayanmaktadır. Buğday, yulaf, darı ve patates üretimi vardır. Bakır madenciliği 18. Yüzyıldan beri mevcuttur.

Karaçay-çerkez cumhuriyeti:     Başşehri Çerkezki, nüfusu 400 bin, yüzölçümü14.100 kilometre karedir. Yeraltı zenginlikler, kömür, bakır, çinko, mermer, çimento, uranyum ve altın maden yatakları vardır. Petrokimya, gıda, makine ve tekstil sanayi gelişmiştir.

KABARTAY-BALKAR CUMHURŞYETİ: Başşehri Nalçık, nüfusu 700 bin, yüzölçümü 12.500 kilometre karedir. Yer altı zenginlikleri, demir cevherleri, petrol, doğalgaz, çeşitli madeni ve kimyasallar materyallar çeşitli mineral ve taze su kaynakları, inşaat ham maddeleri sanayi üzerine temellenmiştir. Makine imalatı ve kimya endüstrisi, inşaat malzemeleri, kereste, gıda ve diğer hafif endüstriler gelişmiştir.

DAĞISTAN CUMHURİYETİ:          Başşehri Mahaçkale, nüfusu 1 milyon 800 bin, yüzölçümü 50.300 kilometredir. Yeraltı kaynakları petrol üretimi, mühendislik, kimya, makine yapımı, tekstil, gıda sanayi, kerestecilik ve doğal gazdır.

TÜRK TOPLULUKLARI:

  1. Tacikistan Cumhuriyeti: Başşehri Duşanbe, nüfusu 10 milyon, yüzölçümü 143.100 kilometre karedir.
  2. UYGUR TÜRKLERİ (Çin Halk Cumhuriyetine bağlı, Şincan Uygur Muhtar Bölgesi): Bu bölgenin nüfusu 14 milyon, yüzölçümü 1.710.000 kilometre karedir.
  1. KIRIM TÜRKLERİ. Sovyetler Birliğinden kalan ülkelerde sayılarının 500 bin civarında olduğu tahmin edilmektedir. Kırım Türkleri kendilerini milli meclisleri yoluyla yönetmektedirler. Meclis başkanı Mustafa Cemil Kıvrıkoğlu’dur
  2. GAGAVUZLAR: Nüfusu 3-400 yüz bin civarındadır. Kültürel haklarını kazandıktan sonra, siyasi özerklik için mücadele etmektedirler. Cumhurbaşkanları Stefan Topal’dır.
  3. AFGANİSTAN TÜRKLERİ: Özbekler 2 milyon, Türkmenler bir milyon, Kırgız ve Kazaklar 100 bin kadardır.
  4.  İRAN TÜRKLERİ: İran Azerbaycan’ında 10 milyon Türk yaşamaktadır. İran’ın diğer bölgelerinde de 3 milyonu aşan Türk yaşamaktadır. İran’daki Türklerin sayısını çok daha yukarıya çıkaran 20, 30, 40 milyondan söz edenlerde var. Kesin olan durum, İran’ın asli halkı olan Farslardan sonra, Türklerin ikinci unsur olduğu gerçeğidir. İran asırlarca Türk Hanedanları tarafından yönetildiği için kendilerini asıl unsur görüyorlar.
  1. İRAK TÜRKLERİ: Irak Türklerinin sayısı 2 milyon civarındadır. Türkler bu ülkede daima kontrol altında tutulmuş, siyasi ve bürokratik hakları kısıtlanmış, yer yer soy kırımına uğramışlardır. Türkler 1924, 1939, 1946, 1954, 1959, 1970, 1980 ve sonraki yıllar 1991, 2003, 2004, 2005 ve 2006 yıllarında ama özellikle 14 Temmuz 1959’da büyük çapta Türkler katledilmiştir.

       Türk toplumu, büyük baskı, tehdit, hapis, katil, ölüm, idam ve bombardımana maruz kalmış                   halen aynı baskılar devam etmektedir.

  1. SURİYE TÜRKLERİ: Suriye’de 200 bin Türk yaşadığı tahmin edilmektedir.
  2. MOĞOLİSTAN TÜRKLERİ: Moğolistan’da 130 bin Türk vardır.
  3. BULGARİSTAN TÜRKLERİ: Bulgaristan’da son göçlerden sonra halen 1.5 milyon Türk var.
  1. YÜNANİSTAN TÜRKLERİ:   Yunanistan’ın Batı Trakya Bölgesinde 150 bin Türk var. Yunanistan halen Türklerin Türklüğünü kabul etmemektedir. Onlar Müslüman elen demektedirler.
  2. ROMANYA TÜRKLERİ:    Sayıları 150 bin civarında Türk yaşamaktadır.
  1. MAKEDONYA TÜRKLERİ: Yoğun olarak Üsküp’te yaşayan Türklerin sayısı 200 bin civarındadır.
  2. AHİSKA TÜRKLERİ: Gürcistan’ın Ahıska bölgesinde, İkinci Dünya Savaşından sonra sürgüne gönderilmiş Türklerdir. Sayıları 200 bin olarak ifade edilmektedir.

 HAYROLA, MUVAFFAK OLA, MUZAFFER OLA.

 

 


20.07.2022 05:10:00

Rasim Gül

MUHTAR TÜRK CUMHURİYETLERİ ve TÜRK TOPLULUKLARI

MUHTAR TÜRK CUMHURİYETLERİ ve TÜRK TOPLULUKLARI