Sevgili okuyucularımız bu hafta sizlerle SGK tarafından iki ayrı
genelge ile  Sosyal güvenlik uygulamalarında iki önemli değişiklikten
bahsetmek istiyoruz.
 Şöyle ki: gerek işten ayrılış nedeninin değiştirilmesine yönelik
başvurularda sigortalı taleplerinin dikkate alınmaması, gerekse
işverenlerce geriye yönelik kendiliğinden verilen bildirgeler
sonrasında ilgili aydaki asgari ücret desteğinin geri alınması
noktasında yaşanan sorunlar, 2025/8 ve 2025/9 sayılı Genelgelerde
yapılan düzenlemelerle nihayet çözüme kavuşturulmuştu
   önce işten ayrılış nedeninin güncellemesindeki  yapılan
değişikliklerden bahsetmek istiyorum.
İŞTEN AYRILIŞ NEDENİNİN GÜNCELLENMESİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİK
İşten ayrılış bildirgesinde yer alan işten ayrılış nedeni, çalışanın
kıdem/ihbar tazminatına hak kazanıp kazanmadığının belirlenmesinin
yanı sıra işsizlik maaşı alıp alamayacağı noktasında önem arz
etmektedir.
Uygulamada işsizlik ödeneğine hak kazanamayacak bir işten ayrılış
nedeni seçilen sigortalı için sonradan arabulucu veya mahkeme
kararıyla kıdem/ihbar tazminatı ödenmesine, haliyle iş akdinin
işsizlik maaşına hak kazanacak bir nedenle sona erdiğine yönelik
kararlar verildiği ve işten ayrılış nedeninin değiştirilmesi hususunda
SGK Müdürlüklerine başvurulduğu sıklıkla görülmektedir.
İşten ayrılış nedeni sigortalı tarafından değiştirilemiyordu.
2013/11 sayılı Genelgede işten ayrılış bildirgesindeki işten ayrılış
nedeninin düzeltilmesine yönelik başvuruların işverenlerce yapılacağı,
sigortalılar tarafından yapılan başvuruların işverenle birlikte
müracaat etmişlerse dikkate alınacağı, aksi halde sigortalı talebine
istinaden herhangi bir değişiklik yapılmayacağı açıklanmış idi.
2025/8 sayılı Genelgede ise başvuruların sigortalılar tarafından da
yapılmasına imkân sağlanarak, işsizlik maaşı alamayacak şekilde işten
ayrılış nedeni bildirilen sigortalıların arabuluculuk anlaşma belgesi
veya mahkeme kararı ile kıdem/ihbar tazminatı ödenmesine karar
verilmiş ise SGK Müdürlüğüne yapacakları başvuru sonrasında işten
ayrılış nedeninin güncelleneceği açıklanmıştır.
Güncelleme sonrası sigortalı işsizlik maaşına hak kazanabilecektir.
Sigortalının arabuluculuk kararı veya mahkeme ilamı ile kıdem/ihbar
tazminatına hak kazanması sonrasında SGK Müdürlüğüne yapacağı
başvuruya istinaden işten ayrılış nedeni güncellendiği takdirde, İŞKUR
kayıtlarına da güncellenmiş işten ayrılış nedeni aktarılacaktır.
Bu durumda sigortalı, son üç yıl içinde en az 600 prim gün sayısının
bulunması ve işten ayrılış tarihinden önceki son 120 günde hizmet
akdinin devam etmesi kaydıyla işten ayrılış nedeni
4-5-12-15-17-18-23-24-25-27-28-31-32-33-34 nolu kodlardan biri
seçilerek güncellenmiş ise işsizlik maaşına hak kazanacaktır.
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki işten ayrılış nedenine dikkat!
Sigortalıların işten ayrılış nedeni, işten ayrılış bildirgesinin yanı
sıra muhtasar ve prim hizmet beyannamesine de kaydedilmektedir.
İşsizlik maaşına hak kazanılıp kazanılmadığı noktasında fesih nedeni
işten ayrılış bildirgesinden çekilse de hizmet dökümündeki işten
ayrılış nedeni muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden çekilmektedir.
İş başvuruları sırasında adayın işe alınıp alınmayacağı kimi zaman
hizmet dökümünde yer alan işten ayrılış nedenine bakılarak karar
verilebilmektedir. Haliyle özellikle ahlak ve iyi niyet kurallarına
aykırı davranış nedeniyle 42 ila 50 arasındaki bir kod seçilerek işten
ayrılış nedeni bildirilen sigortalıların hizmet dökümündeki işten
ayrılış nedeni güncellenmediği takdirde, bu durum yeni iş
başvurularının olumsuz sonuçlanmasına neden olabilmektedir.
Bu bakımdan işten ayrılış nedeninin güncellenmesi amacıyla gerek
sigortalılar gerekse işverenlerce yapılacak başvurularda hem işten
ayrılış bildirgesindeki hem de muhtasar ve prim hizmet
beyannamesindeki işten ayrılış nedeninin güncellenmesi talep
edilmelidir.
  Bu hafta ikinci olarakta asgari ücret desteğinde yapılan
değişiklikten bahsetmek istiyorum.
ASGARİ ÜCRET DESTEĞİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİK
2016 ila 2018 yılları arasında işverenlerce süresi dışında
kendiliğinden verilen bildirgelerden dolayı asgari ücret destekleri
geri alınmazken 2019 ila 2023 yıllarında ilk defa sigortalı
çalıştırmaya başlayan işyerlerinde yasal süresi dışında verilen
kendiliğinden verilen ek bildirge sonrası bir borç ortaya çıktığı
takdirde ilgili ayda yararlanılan asgari ücret desteklerinin tamamı
işverenlerden gecikme zammı ile birlikte geri alınmıştır.
Asgari ücret desteğinden yararlanılması sırasında prim ve idari para
cezası borcu bulunmama şartı 2024 yılından itibaren işyerinin tescil
tarihine bakılmaksızın tüm işyerlerine yönelik olarak uygulanmaya
başlanılmıştır. Bu düzenlemeler sonrasında geriye yönelik gerek belge
türü veya kanun numarasının hatalı seçilmiş olması nedeniyle gerekse
sigortalıların eksik bildirilmiş kazançlarının düzeltilmesi amacıyla
işverenlerce kendiliğinden verilen ek bildirgeler sonrasında bir borç
ortaya çıktığı takdirde ilgili ayda yararlanılmış asgari ücret
destekleri de aynı şekilde geri alınmıştır.
Bu uygulama gerek SGK’dan emekli olabilir yazısı alıp çalışanını
SGDP’ye tabi bildiren, sonrasında emekli aylığına hak kazanmadığı
anlaşılan sigortalılar için iptal/ek bildirge düzenlemek zorunda kalan
işverenlerin, gerek ortalama hatası nedeniyle prim teşviklerinden
yersiz yararlanmış işverenlerin, gerekse sigortalıların prime esas
kazancını eksik bildirdiğini sonradan fark edip düzeltme cihetine
giden işverenlerin mağduriyetine ve yakınmalarına neden olmuştur.
Ayrıca sonradan ortaya çıkan prim borçları prim teşviklerinin geri
alınmasına neden olmazken, asgari ücret desteklerinin geri alınmasına
neden olması da birçok kesimlerce eleştiri konusu olmuştur.
Bu gerekçeler dikkate alınmış olacak ki bu defa yayımlanan 2025/9
sayılı Genelgede işverenlerce yasal süresi dışında kendiliğinden
verilen veya belge türü ya da kanun numarası hatası nedeniyle ortaya
çıkan borçlar nedeniyle asgari ücret desteklerinin geri alınacağına
dair bir açıklamaya yer verilmeyerek, 2025 yılında asgari ücret
desteğinden yararlanan işverenler yönünden yaşanabilecek olası
mağduriyetlerin önüne geçilmiştir.
  Aksaray da ki emeklilik ofisimizde çalışma hayatı ile ilgili
sorunlarınız yanıda yurtdışında çalışan vatandaşlarımızın borçlanma ve
emeklilik konularında da yardımcı olunmaktadır. İrtibat telefonu 0 532
541 02 70    Gelecek hafta yeni konularda buluşmak üzere hoşça kalın
efendim.