Sevgili okuyucularımız, her hafta sizlerle bu köşemizde toplumun
genelini ilgilendiren konuları paylaşmaya çalışıyoruz. Bu hafta da
işsizlik primi ve işsizlik ödeneği ni ele alacağız.
2000/Haziran ayından bu yana çalışanların SGK’ya bildirilen prime esas
kazançları üzerinden % 1 sigortalı hissesi + % 2 işveren hissesi olmak
üzere toplamda % 3 oranında işsizlik sigortası primi kesilmekte,
ayrıca % 1 oranında devlet katkısı sağlanmaktadır.

İşsizlik ödeneğine hak kazanan vatandaşlara ödenen işsizlik maaşına
geldiğimizde, ilk defa 2002/Mart ayında ödenmeye başlayan işsizlik
maaşı, sigortalının son dört aylık prime esas kazancı dikkate alınarak
hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 40’dır. Ancak yasanın 50.
maddesinde işsizlik maaşına hak kazanmış sigortalılar için bir de üst
sınır getirilmiş olup, sigortalının son dört aylık kazancına göre
belirlenen işsizlik ödeneğinin miktarı, aylık asgari ücretin brüt
tutarının % 80’ini geçememektedir.

…İşsizlik sigortası primi ise sigortalıların SGK’ya bildirilen prime
esas kazanç alt ve üst sınırları arasındaki kazançları üzerinden
kesilmekle birlikte, prime esas kazanç üst sınırı İşsizlik Sigortası
Kanununun yayımlandığı 8/9/1999 tarihinde brüt asgari ücretin 1,6 katı
iken, geçen zaman içinde;

1/1/2000 tarihinde asgari ücretin 3 katına

1/8/2000 tarihinde asgari ücretin 4 katına

1/4/2001 tarihinde asgari ücretin 5 katına

1/7/2004 tarihinde asgari ücretin 6,5 katına

1/1/2017 tarihinde asgari ücretin 7,5 katına

çıkartılmış, şimdilerde TBMM’ye sunulan torba kanunda ise 1/1/2026
tarihinden itibaren asgari ücretin 9 katına çıkartılmasına ilişkin
düzenlemeler yapılmıştır.

Sigorta primine esas kazanç üst sınırında yapılan bu değişikliklerle
birlikte, sigortalılar adına ödenen işsizlik sigortası primleri de
asgari ücret artışının dışında prime esas kazanç üst sınırında yapılan
artışlara paralel olarak artmış, 2026 yılında daha da artacaktır.

Ne var ki prime esas kazanç üst sınırı 8/9/1999’dan 1/1/2026’a kadar
yaklaşık % 500 artmasına rağmen, işsizlik ödeneğine hak kazanan
sigortalılar yönünden işsizlik maaşının üst sınırını belirleyen
4447/50. maddede yer alan “Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği
miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre onaltı
yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt
tutarının yüzde seksenini geçemez.” Hükmünde hiçbir değişiklik
yapılmamıştır.

Şöyle bir örnek verecek olursak sanırım daha iyi açıklamış oluruz,

Diyelim ki 2026 yılında brüt asgari ücret 40.000 TL oldu. Bu durumda
prime esas kazanç üst sınırı asgari ücretin 7,5 katından 9 katına
yükseltildiğinde devlet katkısını da bir kenara koyduğumuzda ödenecek
işsizlik sigortası priminin üst sınırı da,

40.000 X 7,5 = 300,000 X 3 / 100 = 9.000,00 TL den

40.000 X 9 = 360.000 X 3 / 100 = 10.800 TL’ye çıkacaktır.

Haliyle işsizlik maaşına esas olan prime esas kazanç üst sınırı,
1/1/2026 tarihinden itibaren asgari ücretin 7,5 katından 9 katına
çıkacak olması nedeniyle bu sigortalılar yönünden işsizlik sigortası
priminin maliyeti, asgari ücret artışının dışında %16,66 oranında
artacaktır. Ancak, her ne kadar bu vatandaşlar adına %16,66 oranında
daha fazla işsizlik sigortası primi ödenecek olsa da bu vatandaşların
alacakları işsizlik maaşı, yeni bir düzenleme yapılmadığı takdirde
önceden olduğu gibi brüt asgari ücretin %80’i kadar olacaktır.

Değerli okurlar,

Esasen işsizlik maaşının brüt asgari ücretin % 80’ini geçemeyeceğine
yönelik kuralın, prime esas kazanç üst sınırında yapılan
değişikliklere paralel olarak ilk işsizlik maaşının ödendiği 2002/Mart
ayından itibaren değiştirilmesi gerekirdi diye düşünüyoruz.

Fakat, İşsizlik Sigortası Kanununun yayımlanması sonrasında prime esas
kazanç üst sınırının 3 - 4 - 5 - 6,5 - 7,5 ve son olarak 9 katına
çıkartılmasına ve aradan geçen 25 yıllık süreye rağmen bu kuralda
hiçbir değişiklik yapılmamış ve uygulamaya aynı şekilde devam
edilmiştir.

  Bu durum,yalnızca asgari ücretin 7,5 katı üzerinden prim ödemekte
iken asgari ücretin 9 katı üzerinden prim ödeyecek yaklaşık % 2
oranındaki sigortalıları ilgilendirmiyor maalesef. Mevcutta son dört
aylık kazanç ortalaması asgari ücretin 2 katı veya üzerinde olan tüm
sigortalılar için işsizlik maaşının hesabında brüt asgari ücretin %
80’ini geçemez kuralı işletilmektedir. Özellikle son dört aylık kazanç
ortalaması asgari ücretin 3 katından fazla olan sigortalılar yönünden
prime esas kazanç üst sınırının önce 4 kata son olarak 9 kata
yükseltilmesiyle birlikte bu vatandaşlar daha fazla işsizlik sigortası
primi ödemek durumunda kalmış,, ancak işsizlik maaşlarının brüt asgari
ücretin % 80’inde sabitlenmesinden dolayı işsizlik maaşları
değişmemiştir.
  Netice olarak;

Prime esas kazanç üst sınırında yapılan değişikliklere paralel olarak
işsizlik maaşının üst sınırında bir değişiklik yapılmasının da
gerektiği kanaatimizi brlirtmek istiyoruz..  En azından, 373 sayılı
Torba Kanuna eklenecek bir madde ile uygulamada değişikliğe
gidilmesinin yerinde olacağını düşünüyoruz.

Ayrıca işsizlik sigortası primlerinde yaşanan artış ve işsizlik
maaşının alt sınırı olan brüt asgari ücretin % 40’ı (2025 yılı
itibariyle 10.323,25 TL) ile vatandaşın  geçimini sağlamasının
zorluğuı da göz önünde bulundurularak % 40’lık oranın da makul bir
seviyeye yükseltilmesi gerektiğini düşünüyoruz.
    Son olarak bir okuyucumuzun  sorusunu cevaplamak istiyoruz. Soru
şöyle,'' kamu görevlileri,vazife malüllüğü durumlarında nereye
başvurmalıdırlar.''
  Devlet memurları,vazife malüllüğü durumunda aktif görevde
olanlar,taleplerinin incelemesi ve karara bağlanması için SGK ya
gönderilmek üzere kendi kurumlarına müracaat etmeli.
   Görevleriden ayrılmış olanlar ise,SGK Emeklilik Hizmetleri Genel
Müdürlüğü (Kamu görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı) na
başvurmaları gerekir.
  Gelecek hafta yeni konularda buluşmak üzere hoşça kalın efendim.
   Yurt dışında çalışan  veya daha önce çalışmış vatandaşlarımızın
ülkemizden emeklilikleri konusunda yardımcı olmaktayız.İrtibat tel. 0
532 541 02 70