SÜ’den girişimsel olmayan diyabet ve mide hastalıkları sensörü

Aksaray Üniversitesi (ASÜ) Mühendislik Fakültesi, Elektrik – Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Bayraklı tarafından geliştirilen girişimsel olmayan diyabet ve mide hastalıkları sensörü, ulusal patentle tescillendi.

Geliştirilen yöntem, tek bir referans nefes molekülü analiz edilerek diğer ilgili moleküllerin konsantrasyonlarının belirlenmesini sağlıyor. Çalışma, alanının önde gelen bilimsel dergilerinden Measurement (Q1) dergisinde yayımlandı. Uluslararası patent başvuru süreci ise devam ediyor. Araştırmanın birinci fazı olumlu sonuçlanırken, ikinci faz olan inceleme aşamasına geçildi ve ülkeler bazında girişler yapılacak. Prof. Dr. Bayraklı, “Buradaki temel hedefimiz, nefes havasında bulunan birden fazla molekülü tek bir sensör sistemiyle analiz etmek. Şu anda cihaz taşınabilir boyutlarda, sonraki hedefimiz ise sensörü giyilebilir hale getirmek” dedi.

Geliştirilen yöntemin ve cihazın klinik testleri aşamasına geçildi

Aksaray Üniversitesi’nde geliştirilen girişimsel olmayan nefes sensörü, diyabet ve mide hastalıklarının teşhisinde ve tedavi sürecinin takibinde önemli bir aşama kaydetti. Bu kapsamda, geliştirilen analiz yöntemi ve sensör kullanılarak, 150 kişiden alınan CO2 ve O2 nefes molekülleri ile kan glikoz değerleri arasında güçlü bir ilişki tespit edildi. Çalışma, yüzde 97 gibi oldukça yüksek bir doğruluk oranına ulaştı. Bu araştırma, Aksaray Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Öz, Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Ramazan Bülbül ve İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Erol Erkan iş birliğiyle sürdürülüyor. Makale hâlihazırda bilimsel dergilerde değerlendirme aşamasında. Paralel olarak, TÜBİTAK 1001 projesi kapsamında mide hastalıkları üzerine yapılan araştırmalarda da önemli ilerlemeler kaydedildi. Şu ana kadar gastrit, reflü, ülser, gastrik kanser ve mide fıtığı gibi hastalıklara sahip 500 hasta ile 500 sağlıklı kontrol grubundan veriler toplandı. Araştırmada, nefes havasındaki bazı moleküllerin konsantrasyon değerlerinin artmasının, mide hastalığına yakalanma riskini 3 kat artırdığı sonucuna ulaşıldı. Bu çalışma, Aksaray Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik – Elektronik Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri Doç. Dr. Filiz Sarı, Dr. Öğr. Üyesi Enes Eken ve Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kazım Gemici ile yürütülüyor. Konu ile ilgili makale ise değerlendirme aşamasında.

Bir sensörle birden fazla hastalığın tespiti hedefleniyor

Aksaray Üniversitesi’nde geliştirilen nefes sensörü, diyabet ve mide hastalıklarının yanı sıra farklı hastalıkların tek bir cihazla analiz edilebilmesine olanak sağlayacak şekilde geliştiriliyor. ASÜ Mühendislik Fakültesi Elektrik – Elektronik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. İsmail Bayraklı, “Bundan sonraki projelerde, diyabet ve mide hastalıklarına ek olarak farklı hastalıklar da dahil edilerek binlerce kişinin çalışmaya alınması planlanıyor. Bu şekilde, sadece nefes havası analiz edilerek birden fazla hastalık tek bir sensörle aynı anda tespit edilebilecek. Böyle bir teknoloji, hem doktorlara hem de hastalara büyük konfor sağlayacak; kan vermek gibi iğne gerektiren girişimsel yöntemlere gerek kalmayacak” diye konuştu.

Çok yakında cihaz tanıtıma hazır hale gelecek

Geliştirilen sensörün sadece tıp alanında değil, farklı sektörlerde de kullanım potansiyeli bulunuyor. Prof. Dr. Bayraklı, “Bu alanlardan biri sera gazlarının takibi ve analizidir. Avrupa

Birliği’nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması kapsamında sanayicinin ihtiyaç duyduğu ölçümler, geliştirilen sensör ile gerçekleştirilebilecek. Sensörün ticarileştirme potansiyeli oldukça yüksek. Şu anda ekibimizle birlikte endüstriyel prototip tasarımını hazırlıyoruz ve farklı patent süreçleri devam ediyor. Çok yakın zamanda, ticarileştirme potansiyeli yüksek cihazımız tanıtıma hazır hale gelecek” ifadelerini kullandı. Prof. Dr. Bayraklı, çalışmalara verdikleri destek için Aksaray Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Alpay Arıbaş ve üniversite yönetimine teşekkürlerini iletti.