Dünya genelinde kanserle mücadeleye dikkat çekmek amacıyla her yıl 4 Şubat’ta kutlanan Dünya Kanser Günü, farkındalık oluşturmayı, eğitimi artırmayı ve bireyleri harekete geçirmeyi hedefleyen küresel bir kampanya olarak öne çıkıyor. 2025-2027 yılları için belirlenen "Benzersizliğimizle Biriz" teması, her bireyin kanserle olan mücadelesinin farklı ve benzersiz olduğunu, ancak bu farklılıkların dayanışma ve empati ile insanları bir araya getirdiğini vurguluyor.
Kanser, dünya genelinde ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almakta olup, her yıl yaklaşık 19.9 milyon kişiye kanser teşhisi konulmakta ve 9.7 milyon kişi bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Mevcut eğilimler devam ederse, 2040 yılında 30 milyon yeni kanser vakası ortaya çıkacağı öngörülmektedir. Ülkemizde de kanser, en yaygın ölüm nedenleri arasında bulunmakta ve yıllık 223 bin kişiye kanser teşhisi konulmaktadır. Erkeklerde kanser görülme oranı yüz binde 264.9, kadınlarda ise yüz binde 193.4 olarak belirlenmiştir.
En sık görülen kanser türleri arasında akciğer, meme, kolorektal (kalın bağırsak), prostat ve mide kanserleri yer almaktadır.
Uluslararası sağlık otoriteleri, kanserin üçte birinin önlenebilir olduğunu ve aşağıdaki risk faktörlerinden kaçınmanın hastalığın görülme sıklığını azaltabileceğini belirtmektedir:
Bu faktörlerden kaçınmak ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarını benimsemek, kanserin önlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
Kanserle mücadelede erken teşhis büyük önem taşımaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), meme, rahim ağzı ve kalın bağırsak kanserlerinde toplum tabanlı tarama programlarını önermektedir. Türkiye’de de Ulusal Kanser Kontrol Programı kapsamında, 2008 yılından bu yana kayıt, önleme, tarama ve tedavi çalışmaları yürütülmektedir.
Ülkemizde Ücretsiz Kanser Tarama Programları:
Bu taramalar, Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), İlçe Sağlık Müdürlükleri, Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Ayrıca, kırsal ve dezavantajlı bölgelerde yaşayan bireyler için mobil tarama araçları ile hizmet sağlanmaktadır.
Ülkemizde, kanser taramalarının yaygınlaştırılması ve halkın bilinçlendirilmesi amacıyla 81 ilde kanser farkındalık çalışmaları yürütülmektedir. Vatandaşlar, “Hangi Tarama Bana Uygun?” uygulamasıyla hangi kanser türü için tarama yaptırabileceklerini öğrenebilirler. Detaylı bilgiye Kanser Dairesi Başkanlığı web sitesi üzerinden ulaşılabilir: hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser
4 Şubat Dünya Kanser Günü, sadece bir farkındalık günü olmanın ötesinde, yıl boyunca devam eden bir mücadeleyi simgeliyor. Bireylerin sağlıklı yaşam alışkanlıklarını benimsemesi, düzenli taramalar yaptırması ve toplumsal bilincin artırılması, kanserle mücadelede en güçlü silahlarımızdır. Unutmayalım, erken teşhis hayat kurtarır!